Das Kapital

von Karl Marx

OZET Karl Marx'A n Felsefi veA deolojik grleri:Marksizm, standardfelsefi sreten farklA olarak dnn dA AYA nda eylemi de ierir (Marx,praksis ve felsefeyi birleAYtirerek, Marksizm'i &quote;praksis felsefe&quote;vasfA na brmtr, buna gre Marksist felsefe dn ve faaliyeti birliktegerekleAYtirir). lmndensonraLenin,Mao,StalinveTrokigibiliderlerMarksizmieAYitli AYekilde yorumlamA AYlar ve bu yorumlarA nsonucu ortaya koyduklarA hareketlerLeninizm, Maoizmgibi isimlerleadlandA rA lmA AYtA r.Marx'A n felsefesi:Marx'A n felsefesinindayanak noktasA insanA n doAYasA ve toplum iindeki yeridir.HegelcidiyalektiAYinyardA mA yla insan doAYasA nA n deAYiAYmezliAYi kavramA nA reddeder.Burada kastedilen insan doAYasA , fizyolojik ihtiyalar deAYil; insanA n toplumiinde yarattA AYA hareket ve davranA AY biimidir. Bunu da &quote;tarihselsre&quote; ve &quote;doAYa&quote; kavramlarA nA bir arada ele alarak yapar. SosyalkoAYullarA n davranA AYA belirlemesi, doAYanA n insanA n davranA AYA nA belirlemesindennce gelir. Ama bu insan doAYasA nA n varlA AYA nA reddetmez,yabancA laAYmateorisi bunun stne kurulur. A nsan emeAYi kaA nA lmaz olarakdoAYal bir kapasite gerektirir ama bu da insan bilincinin aktif rolne sA kA cabaAYlA dA r:rmcek, iAYinidokumacA ya benzer AYekilde grdAY gibi, arA da peteAYini yapmada pek ok mimarA utandA rA r. Ne var ki, en kt mimarA en iyi arA dan ayA ran AYey, mimarA n,yapA sA nA gerekte kurmadan nce, onu hayalinde kurabilmesidir.-Kapital, 1. Cilt, nckA sA m, 7. blm, 1. KesimMarx'A n tarih analizi,tarA m toplumlarA nda toprak ve krek, sanayi toplumunda madenler ve fabrikalarolarak sayA labilen yani bir malA n retimi iin doAYrudan gereklireticiglerve bu retim aralarA nA kullanan insanlarA n kurduAYu sosyal veteknolojik iliAYkileri tanA mlayanretim iliAYkileriarasA ndaki ayrA madayanA r. Bu ayrA m ve baAYretim biiminioluAYturur. Marx, Avrupa'daretim biiminin deAYiAYmesiyle birliktefeodalizmdenkapitalist retimbiiminegeildiAYini syler. Marx retici glerin, retim iliAYkilerindendaha nce geldiAYini ve daha hA zlA deAYiAYtiAYini syler.FelsefeninSefaletialA AYmasA nda bu durum AYyle yer alA r:Toplumsal iliAYkiler,retici glere sA kA sA kA ya baAYlA dA rlar. Yeni retici gler saAYlamak iininsanlar kendi retim biimlerini deAYiAYtirirler; kendi retim biimlerinideAYiAYtirmek, yaAYamlarA nA kazanma yollarA nA deAYiAYtirmek iin de btn toplumsaliliAYkilerini deAYiAYtirirler. YeldeAYirmeni size feodal beyli toplumu verir;buharlA deAYirmen ise, sA nai kapitalistli toplumu.Marx toplumdakisA nA flarA n bu retim biimlerine baAYlA olarak oluAYtuAYunu syler. Bir sA nA fA oluAYturan insanlar kendi istekleri yahut bilinleriyle bir araya gelmiAYdeAYildir. Her sA nA fA n da kendi A karA na farklA bir isteAYi vardA r, bu datoplumda atA AYmaya yol aar. A nsanlA k tarihinin en kalA tA msal zelliAYi sosyalsA nA flarA n atA AYmasA dA r:&quote;Azimdiye kadarki btntoplumlarA n tarihi, sA nA f savaAYA mlarA tarihidir.&quote;Marx, insanlarA n kendiemek gc ve bunla olan iliAYkisiyle deilgilenmiAYtir;yabancA laAYmasorunu zellikleGen Marx'A nilgilendiAYi bir alandA r. Kapitalist sistemde insan kendi doAYasA nayabancA laAYmasA yla, hem kendi emeAYine hem retim srecine hem de sosyaliliAYkilerine karAYA yabancA laAYA r. Kapital'de yerini daha ayrA ntA lA biimdetanA mladA AYA meta fetiAYizminebA rakA r.Tarih anlayA AYA :Marx'A ntarihselmateryalizmkuramA toplumun her zaman temel olarak -retim iliAYkileri vebuna baAYlA olarak ekonominin sistemin dinamiAYi olduAYu- maddi koAYullara grebelirlendiAYini ne srer. A nsanlar ncelikle &quote;yaAYamlarA nA srdrmekgayesiyle imek, yemek, barA nmak ve giyinmek&quote; gibi gereksinmelerikarAYA lamak iin iliAYkiye girer.Marx ve Engels, BatA toplumlarA nA ngeliAYmesini ve geleceAYini, birbirini takip eden ilk drt dneme ayA rA r vebeAYinci olarak gelecekte yaAYanacaAYA nA varsaydA klarA komnizm dnemini ngrr:A lkel komnizm: AvcA ve toplayA cA dnemde, paylaAYA lanmlkiyete ve ilkel demokrasiye dayanan kooperatif aAYiretler, kabileler. Klelik: Toplumun kabiledenAYehir devletegetiAYi, kleliAYin, zelmlkiyetin vearistokrasinindoAYduAYu, tarA mA n yaygA n olduAYudnem. Feodalizm: KralA n da dahil olduAYu aristokrasinin ynetici sA nA f haline geldiAYi,dinin nemli bir yer tuttuAYu nc dnem. Kapitalizm:BurjuvasA nA fA nA n ynetici,proletaryanA ndaezilen sA nA f olduAYu, parlamenter demokrasinin yaygA n olarak politik sistemolduAYu, piyasa ekonomisinin iAYlediAYi ve retim aralarA na aAYA rlA kla zelmlkiyetin sahip olduAYu dnem. Komnizm: A AYilerin devrim yaparak kapitalistleri kovduAYu ve devletsiz,sA nA fsA z, mlkiyetsiz bir toplumun yarattA klarA beAYinci dnem.